STANOWISKO Nr 2/2015/VII
Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie
z dnia 20 kwietnia 2015r.

w sprawie obowiązku dostosowania pomieszczeń i urządzeń podmiotów wykonujących działalność leczniczą do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej oraz w sprawie odmów zaopiniowania przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie programów dostosowania podmiotów wykonujących działalność leczniczą do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1 ww. ustawy.

          W związku z przyjętym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie stanowiskiem w przedmiocie zakreślanego w decyzjach organu terminu na dostosowanie przez podmioty wykonujące działalność leczniczą ich pomieszczeń i urządzeń do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, określonego na dzień
31 grudnia 2015 r., a także w przedmiocie braku podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie zaopiniowania programu dostosowania podmiotu do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, po dniu 31 grudnia 2012 r. Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie wzywa Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie do zmiany przedmiotowego stanowiska i zaniechanie wydawania decyzji i postanowień o ww. treści.

           Powyższy apel wynika z coraz częściej zgłaszanych przez lekarzy członków OIL w Szczecinie informacji o decyzjach zobowiązujących do szybszego, niż wynika to z przepisów ustawy o działalności leczniczej, dostosowania pomieszczeń gabinetów lekarskich do wymagań, o których mowa
w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, a co za tym idzie do wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r. poz. 739), odnoszące się w szczególności do pkt 5 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia, zgodnie z którym gabinet badań ginekologicznych musi mieć bezpośrednie połączenie z pomieszczeniem higieniczno-sanitarnym wyposażonym dodatkowo w bidet. Zdaniem Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie koniecznym jest dokonanie analizy wydawanych w tym zakresie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie postanowień i decyzji pod kątem obowiązujących przepisów prawa.
          W tym zakresie Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie wskazuje, iż zgodnie z art. 207 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, podmiot wykonujący działalność leczniczą w dniu wejścia w życie ustawy, niespełniający wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1, dostosuje pomieszczenia i urządzenia do tych wymagań do dnia 31 grudnia 2016 r. Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu, podmiot wykonujący działalność leczniczą przedstawi organowi prowadzącemu rejestr program dostosowania tego podmiotu do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1, w terminie do dnia 31 grudnia 2012 r., zaopiniowany przez właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Opinia ta jest wydawana w drodze decyzji administracyjnej. Podkreślenia w tym względzie wymaga, iż przepis ten nie przewiduje sankcji za nieprzedstawienie programu dostosowania w wyznaczonym terminie (tak również J. Kogut i D. Burek, Jak dostosować działalność szpitali do nowej regulacji prawnej, dodatek do EP 2012, nr 1). Jeżeli więc można mówić o jakichkolwiek sankcjach związanych z naruszeniem przewidzianego w art. 207 ustawy obowiązku, to należy doszukiwać się ich w postanowieniach art. 111 ustawy przewidującego możliwość przeprowadzenia przez organ prowadzący rejestr kontroli w zakresie zgodności wykonywanej działalności z przepisami określającymi warunki wykonywania działalności leczniczej. Ostatecznie, w przypadkach rażącego naruszania warunków wymaganych do wykonywania działalności objętej wpisem do rejestru, organ prowadzący rejestr uprawniony jest do wykreślenia wpisu z rejestru.
          W opinii Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, w przypadku niewywiązania się z obowiązku przedłożenia organowi prowadzącemu rejestr programu dostosowania do wymagań, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy, konsekwencji z tego tytułu nie powinien wyciągać właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Tymczasem wydanie decyzji, w której organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej skraca ustawowy termin na dostosowanie pomieszczeń i urządzeń podmiotu prowadzącego działalność leczniczą, z całą pewnością stanowi nałożenie nieprzewidzianej ustawowo sankcji na podmiot prawa.
         Stąd też zdając sobie sprawę ze znaczenia przyznanych w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej kompetencji do nakazania w drodze decyzji usunięcia
w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień w zakresie wymagań higienicznych i zdrowotnych, nie sposób nie zwrócić uwagi na fakt, iż w opisywanych okolicznościach, aż do czasu upływu terminu zakreślonego przez ustawodawcę na dzień 31 grudnia 2016 r., nie można mówić o uchybieniach w zakresie wymagań stawianych pomieszczeniom i urządzeniom podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Samo nieprzedstawienie programu dostosowawczego organowi prowadzącemu rejestr nie stanowi bowiem naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych.
        Decyzje nakładające na podmioty prowadzące działalność leczniczą obowiązek dostosowania pomieszczeń i urządzeń w terminie do 31 grudnia 2015 r., naruszają nie tylko art. 207 ust. 1 ustawy o działalności, ale podważają również zasadę równości podmiotów wobec prawa bez ustawowej podstawy prawnej, która dopuszczałaby tego rodzaju zróżnicowanie podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji.
       Nadto należy również odnieść się do kwestii związanej z odmową wszczynania przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie postępowań dotyczących zaopiniowania programów dostosowania podmiotów wykonujących działalność leczniczą do wymogów określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej. Podstawą wydanych w tym zakresie postanowień odmawiających wszczęcia postępowania jest art. 61a § 1 Kodeksu postepowania administracyjnego. Zgodnie z tym przepisem, gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Za inną uzasadnioną przyczynę odmowy wszczęcia postępowania z całą pewnością nie można uznać faktu, iż wniosek o zaopiniowanie programu dostosowania podmiot złożył po dniu 31 grudnia 2012 r.
Jak zaznaczono powyżej, ustawa nie przewiduje żadnych sankcji za niedopełnienie obowiązku przedstawienia organowi prowadzącemu rejestr ww. programu w terminie w nim zakreślonym. Zdaniem Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, brak określenia sankcji za niedopełnienie ww. obowiązku w zakreślonym terminie, oznacza, iż jest to termin instrukcyjny. Wniosek taki nasuwa również wykładnia celowościowa zakreślenia przedmiotowego terminu przez ustawodawcę, którym było zapewnienie organom prowadzącym rejestr możliwości kontroli procesu dostosowywania się podmiotów wykonujących działalność leczniczą do wymogów stawianych przez ustawę oraz ww. rozporządzenie. Nadto należy zwrócić uwagę, iż zakreślony przez ustawodawcę termin dotyczy przedstawienia zaopiniowanego programu dostosowania organowi prowadzącemu rejestr. Nie odnosi się on natomiast do kompetencji właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej do wydania przedmiotowej decyzji, stąd też organ ten nie traci kompetencji do wydania decyzji po upływie tego terminu. Oznacza to, iż organ powinien zgodnie ze swoją właściwością wydać stosowną opinię, ewentualne zaś sankcje związane z nieprzedstawieniem zaopiniowanego programu organowi prowadzącemu rejestr w terminie do dnia 31 grudnia 2012 r., mogą być nakładane jedynie przez ten organ.

Mając na uwadze powyższe Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie wzywa jak na wstępie.