STANOWISKO NR  1/2017/VII

Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie
z dnia 11 stycznia 2017r.

Stanowisko w sprawie projektowanych na dzień 19, 20 i 22 grudnia 2016r.:
1) ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
2) rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia profili charakteryzujących poziomy systemu zabezpieczenia oraz kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do tych poziomów
3) rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wykazu świadczeń opieki zdrowotnej, które wymagają ustalenia odrębnego sposobu finansowania w ramach kwoty zobowiązania umowy zawartej w ramach systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej
4) zarządzenia Prezesa NFZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne w ramach podstawowego szpitalnego systemu zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej

    
    Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, odnosząc się do ww. projektów regulujących tzw. sieć szpitali, zgłasza następujące uwagi i zastrzeżenia:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zakłada, że PSZ obejmie również świadczenia z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej realizowane w przychodniach przyszpitalnych oraz świadczenia z zakresu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Wedle art. 55 ust. 3 przewiduje, iż świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej są udzielane przez świadczeniodawców zakwalifikowanych do poziomów zabezpieczenia, o których mowa w art. 95l ust. 2 pkt 1-3 i 5, na podstawie umowy, o której mowa w art. 159a ust. 1.” Dodanie do projektu ust. 3a w brzmieniu: „W przypadku braku zabezpieczenia świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej przez świadczeniodawców, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepisy dotyczące konkursu ofert i rokowań”, potwierdza, iż istnieje zagrożenie wyeliminowania z rynku usług medycznych gabinetów POZ i innych podmiotów leczniczych nie będących szpitalami z zakresu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. W województwie zachodniopomorskim na 29 podmiotów świadczących nocną i świąteczną opiekę zdrowotną 15 z nich to podmioty nie będące szpitalami, co stanowi około 50%  wszystkich podmiotów świadczących te usługi.  
   
   W przypadku zaś, gdy w ramach sieci szpitali nie zostanie zabezpieczenia nocna i  świąteczna opieka, to zgodnie z projektem, wybór podmiotów opierać się będzie na  uznaniowości Dyrektora NFZ, który w drodze dowolnej oceny będzie decydował, czy dana jednostka (świadczeniodawca) zostanie zakwalifikowana do systemu szpitali, pomimo niespełniania warunków kwalifikacji, w przypadku stwierdzenia, iż jest to niezbędne dla właściwego zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej (art. 95n  ust. 6 i 8). Ustawa nie przewiduje żadnych kryteriów wyboru takiego świadczeniodawcy, a nadto nie przewiduje kontroli takiej decyzji w trybie odwoławczym, bowiem wyłącza stosowanie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Takie rozwiązanie jest nie do przyjęcia i konieczne jest określenie w tym zakresie obiektywnych kryteriów, tak aby było jasne i czytelne, na jakiej podstawie dany świadczeniodawca został wybrany, a nie inny. Konkludując wprowadzenie systemu PSZ może prowadzić do administracyjnej kontroli finansowania oraz funkcjonowania szpitali;
    
2. Skutkiem projektowanej reformy będzie wyeliminowanie z rynku małych, prywatnych podmiotów (świadczących głównie chirurgię „jednego dnia”), a preferowanie szpitali publicznych. Powyższe z pewnością negatywnie przełoży się na dostępność pacjenta do usług zdrowotnych, w tym usług o wysokiej jakości i posługujących się innowacyjnymi metodami leczenia, jak i nowoczesnym sprzętem, co w przypadku świadczeniodawców realizujących hospitalizacje jednodniowe było standardem. W przypadku bowiem nie zakwalifikowania się podmiotu do sieci szpitali, z uwagi na niespełnianie kryteriów (tj. udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w ramach izby przyjęć albo szpitalnego oddziału ratunkowego, na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, której okres trwania wynosi co najmniej 2 ostatnie lata kalendarzowe, czy też posiadania umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenia szpitalnego spełniającą łącznie dodatkowe warunki - art. 95n ww. ustawy), zawieranie umów na realizację tych świadczeń w trybie konkursu ofert lub rokowań, będzie jedynie rozwiązaniem o charakterze subsydiarnym. Skutkiem takiej regulacji będzie brak możliwości realizowania przez dotychczasowe podmioty prywatne ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, chirurgii „jednego dnia” oraz nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w ramach systemu, skoro zawieranie umów w tym zakresie w trybie konkursu ofert lub rokowań ma mieć postać jedynie uzupełniającą i być stosowane w przypadku, gdy świadczenia te nie będą zabezpieczone w ramach umów z szpitalami systemu PSZ. Obecnie ambulatoryjna opieka specjalistyczna oraz nocna i świąteczna opieka jest szeroko dostępna dla pacjenta poprzez jej zabezpieczenie w większości przez świadczeniodawców prywatnych (małe zakłady lecznicze lub praktyki indywidualne i grupowe). Z aktualnych danych otrzymanych od Zachodniopomorskiego Oddziału NFZ w Szczecinie wynika, iż wedle projektu poza siecią szpitali pozostanie 8 podmiotów prywatnych, w tym 4 podmioty realizujące świadczenia tylko w ramach hospitalizacji planowanej lub hospitalizacji jednego dnia;
    
3. Wprowadzone kryteria zakwalifikowania podmiotów do sieci szpitali zamykają drogę wejścia na rynek medyczny (do sieci szpitali) nowym podmiotom, bowiem wśród  warunków zakwalifikowania do sieci wymagane jest, aby  podmiot posiadał umowę z NFZ na udzielanie świadczeń w ramach izby przyjęć albo szpitalnego oddziału ratunkowego w okresie co najmniej 2 ostatnich lat kalendarzowych oraz posiadał umowę z NFZ o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenia szpitalnego również w okresie co najmniej 2 ostatnich lat kalendarzowych. Zatem nasuwa się pytanie, w jaki sposób nowy podmiot, który nie miał zawartych wskazanych umów z NFZ w okresie ostatnich 2 lat, może wejść do sieci szpitali. Dodatkowo kwalifikowanie do systemu będzie odbywało się raz na 4 lata. Tym samym w systemie będą cały czas funkcjonowały te same podmioty, a nadto do ich zakwalifikowania nie będzie konieczne spełnienie kryteriów jakościowych udzielania świadczeń zdrowotnych. Brak konkurencyjności, która charakteryzowała postępowania konkursowe może prowadzić do zaniechania rozwoju podmiotów zakwalifikowanych do PSZ, które bez względu na jakość świadczeń, będą miały zagwarantowaną umowę z NFZ. Taki stan rzeczy wpłynie na brak motywacji po stronie szpitali do wdrażania nowych, innowacyjnych metod leczenia oraz dbania o jakość usług medycznych i podnoszenia ich stopnia, co może również utrudnić bądź nawet uniemożliwić lekarzom rozwój w danej dziedzinie medycyny;
    
4. Pomimo zgłaszanych już zastrzeżeń, projekt ww. rozporządzenia nadal nie przewiduje na I poziomie szpitali obowiązku posiadania oddziałów intensywnej terapii, pomimo, iż przewiduje chirurgię ogólną, co może zagrażać bezpieczeństwu pacjentów oraz wpływać na jakość pracy personelu medycznego;

Konkludując, w ocenie Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, ponownie przedłożone projekty aktów prawnych wprowadzających reformę systemu leczenia szpitalnego nadal budzą poważne wątpliwości i stanowią pozorne usprawnienie tego systemu. Kolejne zmiany przepisów prawa w zakresie opieki zdrowotnej nie poprawią dostępności pacjenta do świadczeń zdrowotnych ani ich jakości. W rzeczywistości bez zwiększenia środków finansowych na ochronę zdrowia i bez zwiększenia liczby wykwalifikowanego personelu medycznego, nie należy oczekiwać poprawy w zakresie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w Polsce.